পাতা:কবিকঙ্কণ-চণ্ডী (প্রথম ভাগ) - চারুচন্দ্র বন্দ্যোপাধ্যায়.pdf/৫২৭

উইকিসংকলন থেকে
এই পাতাটির মুদ্রণ সংশোধন করা প্রয়োজন।

ক্ষত্ৰিয় বৈশ্য প্ৰভৃতির আগমন (R) কায়স্থরা সেনাবাজাদেব কায়স্থ প্ৰতিপন্ন করিতে চান । কিন্তু দাক্ষিণাত্যেব বল্লালশানান জাতিব বংশেই যে বঙ্গেব সেনাবাজা বল্লাল-সেন উৎপন্ন তাহা এখন iBB BEKLD BDD DBD SS0SDDDSg BDDSKBB BBDS BBDDBBD S SBDD ব্ৰাহ্মণধৰ্ম্মী বৈদ্য ছিলেন, অপবদিকে তেমনি ক্ষত্ৰিয়ীধৰ্ম্মী বল্লাল ছিলেন ; সুতরাং সেনবাজাদেব কর্ণাট-ক্ষত্ৰিয় পবিচয়ে ও সেই বংশেব যাবা ব্ৰাহ্মণধৰ্ম্মী তাদেব বৈদ্য জাতি বলিয়া পবিচয়ে কোনো বিবোধ নাই । বঙ্গেব সেনবিংশ নিজেদেব চন্দ্ৰবংশীয় বলিয়া পবিচয় দিতেন ; বোধ হয়। ঐ বংশে।ব আদিপুৰুষেব নাম চন্দ্র ছিল ; গোবৰ্দ্ধন আচাৰ্য্য আৰ্য্যাসপগুশর্তী কাব্যে এই কথাই ইঙ্গিতে প্ৰকাশ কবিয়াছেন বোধ হয়।-- সকলকলাঃ কল্পয়িতুম প্ৰভুঃ প্ৰবন্ধস্ত কুমুদ বন্ধোশ্চ। সেনকুলতিলক-ভূপতিবোকো বাকী প্ৰদোষস্থত ৷ এই শ্লোকে কুমুদ বন্ধু ও বাক চন্দ্ৰেবি নামা স্তব । পাণিনি ব্যাক বাণে ও ক্রমদাশ্বাবে বা সংক্ষিপ্তসােব ব্যাক বাণে দাস ও দাশ শব্দেব বুৎপত্তিগত অর্থ দেওয়া আছে । —“দসো ভূত্যে।--দাসঃ’ , দাস শব্দে বা মুখ্য অর্থ দাসু্য, গৌণ। অর্থ ভূত্য ! “দনশ দংশনে .. কৈ বৰ্ত্তে দাশঃ” ; দংশন হইতে উৎপন্ন দাশ শব্দে, কৈ বৰ্ত্ত ধীবীব ( যাবা মাছকে দংশন অর্থাৎ হত্যা কবে) বুঝায়। *তালব্যান্ত দাশ্য দানে--দা-শ্য ন্ত্যস্মৈ দশো বি প্রঃ’ ; তালব্য যন্ত দাশ শব্দে বা মানে দাতা ; যিনি বেদবিদ্যা দান কবেন তিনিই দাশ । বিস্তু ত বিববণেব জন্য দ্রষ্টব্য-শব্দকল্পদ্রুম “বৈসু” শব্দ , পণ্ডিত শ্ৰী উমেশচন্দ্ৰ বিদ্যাবস্ত্ৰ প্ৰাণী তে ও সম্পাদিত জাতিতত্ত্ববাবিধি ও মন্দাবমালা , পণ্ডিত শ্ৰীবিজষচন্দ্ৰ švīt« 2ā5 lsto of the Bengali Ianguage (Calcutta ( ( niversity ) ; শ্ৰীবাখলদাস বন্দ্যোপাধ্যায় লিখিত বাংলাব ইতিহাস ও প্ৰবন্ধ ( Memoirs of the \siatic Society of engal, Vol. V, no. 3 ); ডাক্তাব বমেশচন্দ্র মজুমদাবি এম-এ, পি-এইচ-ডি লিখিত ‘সেনাবাজগণেব কুলপবিচয়” প্ৰবন্ধ, ভাব তবৰ্ষ মাঘ ১৩১৮ ; জাতিতত্ত্ব-বঙ্গে ব্ৰাহ্মণ কাব্যস্থ ও বৈদ্য, BBBB0B BBD ggBDS KBB DDBDB SDDD DS 0SDDDS00D KS গুপ্ত সেন দাস দত্ত ইত্যাদি সেনো দাসশ্চ গুপ্তশ্চ দত্তো দেবঃ কবস তথা । বাজিসোমাবপৰীতাষ্টো বাৰ্টীয়াঃ পবিকীৰ্ত্তিতা: | উত্তমেী সেন-দাসো চ গুপ্ত-দত্তৌ তথৈব চ। দেবঃ ক’বশাচ মধ্যাস্থেী রাজ-সোমেী কুলাধমৌ ৷ --গৌবাঙ্গমল্লিকাত্মজ-ভবতসোন-কৃত বৈদ্যৰূলতত্ত্বম। অম্বষ্ঠ-কুল-চন্দ্ৰিকা। 8)