পাতা:কবিকঙ্কণ-চণ্ডী (প্রথম ভাগ) - চারুচন্দ্র বন্দ্যোপাধ্যায়.pdf/৫৪

উইকিসংকলন থেকে
এই পাতাটির মুদ্রণ সংশোধন করা প্রয়োজন।

88 কবিকঙ্কণ-চণ্ডী রুদ্রেব নামাবলীব মধ্যে ক্ষেত্রপতি, বনপতি, আবণ্যপতি, স্থপতি, ইত্যাদি নাম পাওয়া যায়। তস্কবাণাং পতিঃ, প্ৰেতবণঃ ( প্ৰতাবক: ) প্ৰভৃতি নামও আছে। এইজন্য আমবা পববৰ্ত্তী কালে দেখিতে পাই শিবপাৰ্ব্বতী অক্ষােক্রীড়ায় আসক্ত এবং শিব কৃষিকাৰ্য্যে ব্যাপৃত। ( শিবায়ন )। এইজন্য পববৰ্ত্তী কালেব শিব ও কালী ‘এবং নানা-মোচ্ছগণৈঃ পূজাতে সৰ্ব্বদ সুৰ্য্যভিঃ” ( ভবিষোত্তবীয়-বচন তিথিতত্ত্বে উদ্ধত দুৰ্গা-পূজা-প্রসঙ্গে)। জেন্দা-আবেস্তায় বৃহস্পতি বিষ্ণু ইন্দ্ৰ অসুব বৃত্ৰ প্ৰভৃতি বৈদিক দেবদানবেব উল্লেখ আছে, কিন্তু কন্দ্রেব কোনো উল্লেখ নাই। ইহা হইতে প্রমাণিত হয় যে রুদ্র পববৰ্ত্তী কালে আগন্তু দেবতা । ইহাব পাব বামায়ণ ও মহাভাবতেব যুগ। এই যুগে শিবের রূপ গুণ ঐশ্বৰ্য্য ক্রিয়া আবে স্পষ্ট ও বিশিষ্ট হইযা উঠিয়াছে এবং ভাবতবহির্ভাগেব দেবকল্পনা ও বৈদিক ব্ৰাহ্মণ্য আৰ্য্য পবিকল্পনাব সঙ্গে অনা-আৰ্য্য ও নিম্নশ্রেণীবি স্থানীয জাতি-সকলোব দেবস্বৰূপেব সংমিশ্রণ ঘটিতে আরম্ভ কবিয়াছে দেখা যায়। কিন্তু মহাভাবতেব বনপর্বে স্কন্দ-উপাখ্যানে স্পষ্ট দেখা যায় যে প্ৰথমে অগ্নিব্বই নাম ছিল বন্দ্র-“কদম অগ্নিং uBBOS KDSDDuuDuDD DB BB DD DSBBSSASSASBBBBD SDBBBB DD BBBS অগ্নিপুল স্কন্দ সেইজন্য কন্দ্ৰপত্ৰ ’ কন্দ্র যখন পাবে শিবেব কাযেমী নাম হইয়া গেল, তখন কাজে কাজেই কাৰ্ত্তিকেয় শিবপুল হইয়া পডিালেন এবং অগ্নিপুত্রকে শিবপত্র কবিবাবে জন্য শিব ও অগ্নিকে মিলাইয়া এক উপপ্যান বচনা ক বা আবশ্যক হাইসাইিছল। বৈদিক ত্রিদেবতা ক্রমশ পৌৰাণিক ত্ৰিমূৰ্ত্তিতে পৰিণত হইয়া হন-ব্ৰহ্মা বিষ্ণু শিব। বৈদিক অগ্নি হইলেন ব্ৰহ্ম , বৈদিক সূৰ্য্য ত বিষ্ণু নামে পৰিচিত ছিলেনই শিব আবির্ভূত হইলেন দেশ-বিদেশেব বহু দেবতাব সমষ্টি রূপে-অগ্নিরূপী রুদ, বজ্ৰপাণি ইন্দ্ৰ, মরুৎ, মেবোডাক, অসিবিস, বা, প্ৰভৃতিব সমন্বয হইলেন শিব। ত্ৰিমূৰ্ত্তিব মধ্যে ব্ৰহ্মাই পূর্বে শ্ৰেষ্ঠ ও প্ৰধান দেবতা ছিলেন। মনুসংহিতাষ ব্ৰহ্মাই সৃষ্টি ও সংহাবে বা কৰ্ত্ত এবং তিনিই না বাষণ, তিনিই পুৰুষ । SiDD DD DS DBBDB BBDDDBD Ei D BB tDB BBBB KSSDB DBBS BDiD Y YSYD B0YS S S DDDBBBD DBDD DDB SLDBDD DBBDB BDDB K KK DK DSS SDDDtSY LDD 0DDK KDBEDBB BD DD tDDD DDDYSq भननोन्मू, निः cधाcएड्स, काहल विकूर, बाल श्द्रन्। বাচ্যগ্নিং, মিত্ৰমুৎসর্গে, প্ৰজনে চ প্ৰজাপতিম্। भलशिलॉं, »२»२» | যে বিষ্ণু ও শিব মনুসংহিতা সঙ্কলনের সময়ে পদ ও বঙ্গের অধিষ্ঠাতা মাত্র বলিয়া পরিচিত ছিলেন, tDEDED DDDBDDB KKKS D DJuB DBDB DBBDB BBDDDB DBtS S guDDBSBDB BDBDEE BBBBBDBY uBE OBuD D DDB STOBDBDD DDSDBiuS