বাঙ্গাল বাহিত্য (প্রাচীন গদ্য ২৬ মেহকছুচ-গচ-পদ্মময় পুস্তক। নরোত্তম স্বচিত বলিয়া थधिष्ठ । किरू यहे शूछरु नम्ब्रांठम%ांडूब मशनरब्रग्न ब्रठिठ जtश् । ইতঃপূর্বে যে আত্মজিজ্ঞাসা পুস্তকের নামোল্লেখ করা হইয়াছে, cगहे नूलाकङ्ग उनिष्ठ दाउँौऊ चांद्र नफ्ण অংশেই উভয় পুস্তকের পূর্ণ ঐক্য পরিলক্ষিত झहेण । ८कांन७ वाख् िकृकमान ७ नtब्रांखायद्र नाप्म गइजिब्र गच्थमांtब्रव्र णिषिठ ७३ cबकि अंइ काणाहेब्रांtइन, हेशहे অনেকেয়ু বিশ্বাস । २१ 5न्नककणिक्श-aइकांtब्रग्न मांम नाहे । ७षांनिं७ •ाछत्रछमग्न आइ । 5न्त्रकक्षणिक প্রবানিতে সনাত্তনের কারামোচনই মুখ্য ঘটনা। পুস্তকখানিতে বাউল সম্প্রদায়ের उछनष्ठचe चांtइ । हेशत्र शtछब्र नमूना ७ऍक्र"--
- ङ्क्षीणां श्॥ श्रद्ध चांश् चंड--यष७ ७ चये । चi॥ ॰वषेणैौजiंख बभूवात्रि श्रबन जयकः वृणांकन शिख्।ि जबठानॆी (क ? गलनचन । थपछीघ्र षष्ठtनषमन्नन । कब्र वृक ? फिम कृषः । कब्र ब्रां५l ? ठिन ब्रॉष ? fखण कृष्णा cु cश् ? श्लषत्रश्नश्च वश्मश्म बtबङ्गनग्न । fष्ठन ब॥१॥ ८क ८क ? काभब्रांक्ष teथभब्रांषl छांवब्रॉषl। कtभब्राशी झटणांगलौ cयमग्नtषा वृषलांश्मलिमी डाषब्राषl c*ो4मानी । * ठिन षांहा कि कि ? डउन्छlव डख भब tश्चम अ॥थांकन ॥ ८चtश्रब्र चङष कि ? बां७ण । निष्कब्र ऊँ"ानन कि ? शाझणाष्ट्रिी ” ऐछfि
২৮ আত্মতত্ত্ব-ক্ষুদ্র পুথি, গদ্যে লিখিত । মধ্যে মধ্যে সংস্কৃত শ্লোক আছে। এখানিও বাউল সম্প্রদায়ের পুস্তক । ভাবার নমুলা- * “बिछान इरन्थ eअनिषः गचttन । छैसद्र मपूाखग्न । फूमि (क ? चाभि জীব। কোন জীৰ ? পিতার পুত্র । জীবের জন্ম কিলে ? পিতৃৰীজে । পিতার वैौआ cकमन ? ७ज छटा थिन्नू । भांउम्र शैौछ (कभन ? ब्रद्ध निम्नू इंठाप्ति ।” ১৯ তত্ত্বকথা-বাউল সম্প্রদায়ের ক্ষুদ্র পুস্তক । রচয়িতার নাম নাই। ভাষা এইরূপ--
- छछè९ऋद्धिकथन१ । चकुष्ठि भूब्रद इईtष्ठ भइखtखम्न छद्म । मह९ इईष्ठ | DDD DDDDS DDD DDDH DDDD DDDDS MgB DDD DDDD sईtठ चांकttनब्र अछ । ३शत भक्ष४१ । जांकण श्रड यांयूब्र अत्र । हेहांब्र
•नर्भस५ । क * श्रांश्चक्क निष्ठांबांलांब्र छब्रल छैनौvन छूब्रांलlक् िचपन झेठjiमेिं ॥" ৩• পঞ্চাজনিগুঢ়তত্ব—এখানি বাউল সম্প্রদায়ের সাধনতত্বের পুস্তক ; এখানিও গদ্য-পদ্যময় । রচয়িতার নাম নাই । স্থাষার নমুন। এইরূপ— "७खप्क कु बथिए१क गक्रिय कृ भूु क मशःक cभ। पाच वि उtण-ण बवड ब्रा भूप्र्क (१ बांखिर७ कृ ७tश् फ् ॥ ३छाiक्ि ৩১ জুরিনামের অর্থ-গভে লিখিত। এখানিও বাউলजस्यषांtबद्ध गांधनष्ठरुनचकैौन्न शूखक । ब्रघ्नग्निष्ठाग्न नाम नाँ३ ।। छांब dहेब्ब---- cनहकछुछ [ ১৯২ ] इ भाष लेआ दूव्र । cब्र ऋच ब्रांषी । कृ भरक मांद्रक दछ। चौक भरण বাঙ্গালা সাহিত্য (প্রাচীন গদ্য) tनांक्षि । ब्री लtक नखकर्ष१ इब्र। म नरक छिब ब्रां५ । कैल और कुकांच्च चांश। ईटानि - e२ cणाद्यैरुष-ब्राब्रिडांग्र मांग नाहे । अरश्द्र छांद এইরূপ-- “Àब्रांषाडूकाश्च बकः। औदूङ ब्रगरणाचांशैौणि cणद जैौजांकरण औकविब्रांज tजांचांशै औबूड प्रांनcनाचांधैौरक निtषमन कब्रिrजन। लिश बांtबग्न अनन्न रकनिष्ठा दानrणाचाधेो कविब्रजि cनाचाभीरक cङ्गांध कङ्गिरजन । छद्र नाश्त्र करिब्रांबcश्राचांशै जैौकू७ एश्रङ जीवृन्वषन cनप्शन । cन नकरन धीवृक छ cभचाबै ब्रिछे बृश्९ जनव नवौगिक जिविर७हिण । cन कष रुमित्र। कषिबाज cशाचाशै पड़ भूनी श्रेन। निकd विज्ञान छाकिब्र भूखक निषिण । कदिब्रांज cणाचाभी मांभ cणाटै नश्छि निथिब्र जहेन।” ३शांत्रेि ৩৩ সিদ্ধিপটল—সহজিয়া সম্প্রদায়ের জুত্র গ্রন্থ। ভাষার নমুনা এইরূপ “मशयडून निरुि नाम कि ? ऋनाश्छ। नाश नाय कि ? नजकहूफायनि। नाकठ नाम कि ? cगोब्रमनि। निठानच अछूद्र निकि नाम कि ? ध्यविष, नांदा मांभ कि ? जैीणाभित्र । गएक७ मांभ कि ? ब्रांगबिच " ३ठानि ৩৪ জিজ্ঞাসা প্রণালী-এখনি গদ্য ক্ষুদ্র পুথি । রচয়িতার নাম নাই। ভাষার নমুনা এইরূপ-- "জিজ্ঞাসা পত্র। আশ্রয় কি ? শ্ৰীগুরু। উপাসনা কি ? কৃষ্ণমন্ত । कग्न अकब्र ? शष्कब्र । अषलबम कि ? औक्लक । श्रालांगन कि ? वैौकूक क५ । * <थtषण ८कjषाग्न ? ब्रांभ कूक् ७ इतिtऊ । गांवौ cक ? जांशभ নিগম। পুরোধিত কে ? কৃষ্ণচত্র। ঘটক কে ? কেশৰ ভারতী। সভাপতি কে ? নারদ । প্রমাণ কে ? সনকাদি মুনি। জ্ঞাতি ক্ষে । খাদশগোপাল । কৰ্ম্ম কি ? উপার্জন ” ইত্যাদি ৩৫ জবামঞ্জরী-গ্রন্থের প্রণেতা কে, তাহা লিখিত নাই। পুস্তকখানি সহজিয়াসম্প্রদায়ের কোন লোকের রচিত। ইহার ভাষার নমুনা “ক্ষিত্তি জল বায়ু আকাশ এই পঞ্চরূপ হৈতে দেহের প্রকাশ। ইহার ब्रख्दील कथाएँौछ अtब्र शृङ्गtपन्न cब्रख श्शं★ णां५iब्र इब्र " श्ठार्मि ৩৬ ব্রজকারিকা—গ্রন্থকারের নাম নাই। গ্রন্থখানি সম্পূর্ণ গদ্য। গ্রন্থ শেষে লিখিত আছে, "ীজীৰ গোস্বামি বিরচিত পূর্ণ গ্রন্থ আলোচ্য চুকি বিশেষ ব্ৰঞ্জকারিক। সমাপ্ত।” এই গ্রন্থে কৃষ্ণের গুণ, গুণ হইতে পূৰ্ব্বরাগের উদয় । পূৰ্ব্বয়াগের গুণ, অনুরাগ, উৎকণ্ঠ য়াগ, ম্পর্শন রাগ, কেবল রাগ ইত্যাদির উল্লেখ আছে। তাহার পরে লিখিত হইয়াছে— “अर नकछ१ इश्ठ ८यभवृच tश्श । cन३ cन ब्रांश्किंद्र ब्रन । cनश् बुप्क छुई चीच भिकनिल । cन cक ¢क ? ●क नथैौछाष थांब्र थांथापिछfष । जरय बक्रिक पात्र अनिrबन। पर्नन जानन्य वशछाष बक्रिएन। किलहन भर्नय वीय भाषांtछ निकनिण ॥ ७३ इरे भाथ यूच ठेव्षण हरेण । छांशत्र कण नभि१ *ाषांत्र कज छक अन भिजन !’ वाय भाषाओं क्ल फाइ लांब अनिगन । झक्ककोप्लेिको
