* विख्ठांम रिबन जडइङ कबिक्रश्न, ऐकूल औज्ञक्शरश७ उ९नवज्रे जडङ्ख शंहेबारश्। ऐशड ८शाबबिान कृलिन चाश्, बाशरौद्र बिछान ऐदिलांनcबाडिर्देिखांम बैौददिब्रांन uवर ●शप्तब्र अखडूख निषिण दिशांम बिदबू वाजिष्ठ रहेद्रांरङ् । प्रफब्रां९ बैबडशषकौऊांब्र वारुझठ क्लिन भककैौ गां★कांफाविल|লের Science শব্দের প্রতিনিধিরূপে ব্যবহৃত হইতে পারে। छनंदननाछांद्र "ब्रांजन खांन* *ैौe *विलांन” भएकाग्न *ब्रिवté कदरुङ इहेब्रांप्इ रुष : “পৃথৰুদ্ধেন তু যজজ্ঞানং নানাভাবান পৃথগ্বিধান। বেত্তি সৰ্ব্বেষু ভূতেষু তজজ্ঞানং বিদ্ধি রাজসমূ' (২১১৮) ভগবদগীতার বিজ্ঞান শৰাটী প্রায় সৰ্ব্বত্রই জ্ঞান শব্দের সহিত একত্র ৰোগে ব্যবহৃত হইয়াছে। যেমন “জ্ঞানবিজ্ঞানতৃপ্তাত্মা" “खांनः क्झिांननश्ङिम्” “ञान विजानमखिकाम्” हेठानि । খ্ৰীমদ্ভাগবতেও এই উভয় শব্দের একত্র সন্নিবেশ দেখিতে *iteब्री यां★ १थं: “জ্ঞানং পরম গুৰঞ্চ ঘদ্বিজ্ঞানসমন্বিত ।" (२घ्न कक ने अशांब्र) ५हे नकल श्रण ब्रांभांश्छांकांtर्षीब्र वाॉथाहे श्रशिकठग्न गनउ, অর্থাৎ জ্ঞান শব্দের অর্থ ভগবৰিষয়ক জ্ঞান এবং বিজ্ঞান শব্দের अर्थ निशिग ऐक्षिप्रांर्थविशग्नक विनिटे ब्ळांन-8छरुळांन७ हेशग्न অন্তর্গত। নিখিল ইঞ্জিয়ার্থবিষয়ক বিশিষ্ট জ্ঞানই আধুনিক বিজ্ঞানের বিষয়। কোমৃতে (Comte) বলেন
- We have now to proceed to the exposition of the System; that is to the determination of the universal or encyclopædic order which must regulate the different classes of natural phenomena and consequently the correspondiug positive Sciences.”
শ্ৰীমদ্ভগবদগাতার এই জ্ঞানবিজ্ঞান নামক অধ্যায়ে সমগ্র বিশ্বতত্ত্ব-বিজ্ঞানের সহিত বিশ্বেশ্বরের জ্ঞানের আভাল দেওয়া श्रेबाप्श्। दिदिलानब्र भ्रूणषक्रनिगै मशभख्द्रि रुथ ७हे जशांटम ॐझिथिठ श्हेब्रां८छ् । dहे अशांरब्र नथमां* कब्र হইয়াছে যে সমগ্রবিশ্বপ্রপঞ্চ এক অজ্ঞেয় মহাশক্তির ভিন্ন ভিন্ন •थकोत्र शंज : "সোহহমপ্সু কৌন্তের প্রভাৰ্ম্মি শশিহুৰ্ধয়োঃ। প্ৰণবঃ সৰ্ব্ববেদেষু শব্দ: খে পৌরুষং ৰূৰু। পুণ্যোগৰ পৃখিবাক তেজশ্চাস্থি বিজ্ঞার্বলে। . জীবনং সৰ্ব্বভূতেষু তপশ্চাস্মি তপস্বিৰু। ৰীজং মাং সৰ্ব্বভূতানাং বিদ্ধি পার্থ সনাক্তমং। বুদ্ধিমতামনি তেজন্তেস্বিনামৰ । ... xviii 3. * [ ૯૭૧ ] లt दिछहांन• ধৰ্ম্মাৰিয়ছে ভূতেষু কামেংক্ষি ভয়ঙ্কৰত। বে চৈৰ সাকি তাৰা জিলা ভামসাক বে। बद्ध orरउि उान् दिशि म रश्र cख्दू८च् बनि " ইহাতে প্রতিপয় হইতেছে যে, সৰ্ব্বগ্নকার প্রাপৰি পদcर्षहै छ*ष९*ख् ि७ङt«aांङडां८ब विछबॉन । cयांनषेिक नशीर्षনিচয় যে সেই অদৃপ্ত শক্তির সাতেই বিদ্যমান, হাৰ্বাট স্পেনगांब्र७ uहे छांदाजूक क्षांहे बरजन बर्ष : Every Phenomenon is a manifestation of force. जर्षीं९ uहे थनtषद्र थ८डाक *नांर्थहे भखिाद्र अछिदाखि विएवंश। कलक: dई दिवंaथ*क शर्ककांब्रन औख*ांबांtनब्र अडिशङिभौ जैौना ऊब्रन मांज। नैठांब cर अर* फेकू छ रुहेण, प्लेइ यकृठहें दिखांप्नब्र नांग्न नऊा । शंकँीt cन्गभगांम বলেন ঃ The final out-come of that Speculation oommenced by the primitive man is that the power manifested throughout the universe, distinguished as material, is the same Power which in ourselves swells up under the form of consciousness. শ্ৰীকৃষ্ণ আরও বলিয়াছেন ঃ
- भद्धः श्रृंब्रङब्र१ नांछ९ किशिखि थनअग्न। ময়ি সৰ্ব্বমিদং প্রোতং সূত্রে মণিগণাইৰ ॥* স্পেন্সার বলিয়াছেন –
“Ever in presence of an Infinite and Eternal Energy, from which all things proceed.” চওঁীতে লিখিত হইয়াছে : •লৈৰ বিশ্বং প্রস্থয়তে।” “हे भऊिहे बिङां८मब्र नांग्न ७ जूण नष्ठा । c→नगांद्र প্রভৃতি পণ্ডিতবর্গের কথার সহিত আমাদের শাস্ত্রীয় শক্তির প্রচুর পার্থক্য আছে। যুরোপীয় এই শ্রেণীর বৈজ্ঞানিক পণ্ডিতগণ ষে জগৎশক্তির কথা বলেন, উহা কেবল অচিৎ প্রকৃতি (cosmophysical) এবং চিং প্রকৃতি (Cosmopor chical) भङि (Energy) यांब । जांभांप्यत्र विद्यांन जांबवद्र भूझरवद्र जांमयौ भशभखिद्र वार अङिषाफिन्द्र कद्रनगैौन দেখাইয়। ভক্তিভাৰ গুটির পরম সহায় হরেন।. ইতগন্ধীড়া উক্তিসমূহের পঞ্চালোচনা করিলে স্পষ্টতঃই বুঝবার মে ইহাতে asso cow Bedistribution of M**pi Motion ভগৱৰ্ত্তিয় উদীপক গাভৰুৱেষ্ট্যাঞ্জেপুর্ণ"ওবিদ্যমান।
