পাতা:বিশ্বকোষ নবম খণ্ড.djvu/৪২৪

উইকিসংকলন থেকে
এই পাতাটির মুদ্রণ সংশোধন করা প্রয়োজন।

यूबाकडू बt१ धूब atद्वांनं कग्निरल शहेtग नंद्रौtप्र हिष्ण कब्रिग्रा छांशष्ठ लरण গৃষ্ঠাগপূর্বক थtप्रां★ कब्रिtर । ब्रूष्मत्र बांब्र वtणब्र cयमन! *ांखि, निर्मगठ, ७ श्रांटवांव *ांखि जन्ञानिष्ठ रुग्न । पृहबद्र ७३ गोभित विषि। (प्रथंठ ििक९निज शन) । - ० घूमएकफू । 8 प्लेन्कोश्राख् । ८ क्षक्रिख्न । ७ cनभएउन । , ধুমকেতন (পুং) ঘুম কেতন ধজীচিহ্ন বস্ত, অগ্নি। “নিম্প্রস্তশ্চ রিপুয়াল ভূভূভাং ধূমশেৰ ইৰ ধুমকেতনঃ ” - ( রঘু ১১৮১ ) २ cकडूठर । भूगारुडू (५९) धूम: cरूङ्कः श्रुिः एउ । गझांद्र किब्रष्क्रन

  • rद्र जषव थङ्कारवद्र अनडिभूर्ल गभtद्र नमtब्र नएखांभ७tग যে এক শ্রেণীর দীর্ঘপুচ্ছ উজ্জল জ্যোতিষ্ক দেখা যায়, उांशग्नहेि धूमष्कडू *कयांठा । ईशष्मव्र धङ्गउ ठथा ञाजि७ जम्मूंझिt* जांना नाहे । अठि sांझैौमकांण श्रेष्ठ ধূমকেতু সম্বন্ধে লোক মধ্যে নানাবিধ কুসংস্কার প্রচলিত ছিল। ইহাদের উদয়ে লোকে রাজ্যবিপ্লব, ছত্রতঙ্গ, ফুর্ভিক্ষ, মহামারী ७धङ्कडि दशदिष बमत्रण चांत्रक कब्रिड । ‘श्र**डून' वणिब्रा

ধূমকেতুর যে নামান্তয় প্রচলিত আছে, তাছাই এই সমস্ত | বিশ্বাসের পরিচায়ক । এইরূপ সংস্কার ষে কেবল এদেশেই সীমাবদ্ধ ছিল এমন নছে, সমস্ত সভ্যদেশেয়ই প্রাচীন অধিवांनौनिtशग्न म८षा हेहाँग्न पञरिष्ठtफ्ग्र निग्नर्नन श्रृंteघ्न यांग्र । কালক্রমে ৰিজ্ঞানালোচনার ফলে যদিও এই সমস্ত ভ্রান্তিदिणांन cणांक नांथांब्रtशद्र भन इहेरठ ङि८ग्नांश्ङि इहैब्रांtछ् বটে, কিন্তু ধূমকেতু সম্বন্ধে বখাৰ্থ তথ্য অতি অল্পই প্রকাশিত इहेब्रttइ । निtब्र. ७ गचtक वर्डनान कांtणग्न थशांन জ্যোতির্ষিদগণের অবলম্বিত মতের সারাংশ প্রদত্ত হইল। এই অসাধারণ জ্যোতিষ্কশ্রেণীর মধ্যে কতকগুলিমাত্র আমাদের লেীয় জগতের সহিত সংশ্লিষ্ট, অবশিষ্টগুলির সছিত uहे cगोब्रजभrउग्न दिtभव ¢कांन गश्क नोहे । uहे ४णि नtछभि७८णग्न ८ष अरt* cनोब्रजण९ अपहिड, cगहे अश* निद्रा कृगिब्रा षाद्र मार्ज ७क्t cनरेजष्ठरे जांमाप्नग्न इडेिभt५ गऊिछ श्छ । भूम८कफूशc१ब्र 'भएषा कठक ●णि शूद्रशैक्रt१ब्र HHHDD DD BBB BLLS DD DS BB DB BBS गाशया दाडिtब्रह्क७ छूटे हऐब्र थोरक, cनखणि नैर्ष ७ शूह झहे चश्gश्व विछख् । गैरर्षङ्ग मथाइन ७को फेऋण उच्नकाब९, #हे अश्ल८क *गर्ड" (nucleus) बtण । diहे जरt*ग्न छtfब्रनिटक श्रtनंक्रांइड अझ cजrtकिरिंभिडै ५कtौ जैौशंग्निक् बह५ षत्रुि ? गéननक्डि अरे मैदानिक व७:गह बाद [ 8 సీ } भूमथांब कब्र विtषज्ञ ॥ कांगञ्च पूर्ण बांश्नब्र नश्छि नॉन कब्रिtव । । or i < t R به ۰به هم به नैर्ष । नूलहाँ१५e uईझ* मैौशब्रिकांग्न चांद्रा भ}िछ ? देश cब्रषांजरम बहतूब नदीउ विसृउ इछ, किरु नैर्षcन* जcनक ७हे भएवद्र ठेचगङ जानरु गब्रिभान अब । दूसप्रूफूत्र अोकृठि गरुण नभएब्र ७कङ्गw cनो पाँग्न मा । कठक७जिङ्ग ७कtी गूह थांtक, कडकखणिग्न झहैछैौ, कांशञ्चe दाँ फप्ररथंक्रांस अषिक, कांहांब्र७ जांबांब्र णांtनौ श्रूहि थारक न । यईक्र* शृष्कबिशैन ८कडूखणिग्न मtषा कउरूeणिब्र **उँ १डीषङ्ग१ नैौशब्रिकाभ७८णम्न अडाखtग्न इरछोणखtप्च श्रदहिष्ठ नरश् ; फठक७गिद्र चांटको ८कॉन ग्रंé थttफ नl, cरूरुन uकtी नैौशद्रिकांम७ण ह8 शहेत्र धारक । षण यांश्णा cरु cगौङ्गजशtङग्न शूनचझ ७द१ प्रथणांणैौ.*ब्रिछाँणिङ গ্রন্থগণের সহিত ধূমকেতুগণের বিস্তর পার্থক্য আছে । ইতিপূৰ্ব্বেই বলিয়াছি.বে বিজ্ঞানচর্চার বলে ধূমকেতু नत्रशैौद्र कूनश्झांद्रब्रॉनि गम्भूर्भ शूद्र श्रेब्रांtइ वरः, क्रूि u७९नवाझ अtनक छाऊवा दिवग्न ५षन ७ गन्मूंग्निप्न জীন ৰায় নাই। তবে ধুমকেতু সকল যে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডের অন্তভূর্ত কতকগুলি জমছতী নিয়মাবলীর অযুবর্তন করে, हेह uक यं कांग्न नर्मदांनैौनबङ ५द१ ठबिद्यएउ हेशांब्रt cर भएनक cबाडिविक ब्रश्नाषिात्मग्न निमिख चङ्गा” श्हेप्रु, তাহাতে অধুমাত্রও সন্সেছ নাই। * ধূমকেতুর সংখ্যা কত ? ইছার উত্তর এই যে, ধূমকেতুর ংখ্যা নাই বলিলেও অত্যুক্তি হয় না। স্ববিখ্যাত পাশ্চাত্য জ্যোতিৰ্ব্বিং কেপলায় বলিয়া গিয়াছেন, সমুজে মৎস্য-সংথ্যা স্বেরূপ জপধ্যাপ্ত, ব্যোমমার্গে ধূমকেতুর ग१५ite cनरेक्र° । ऎझाँtनग्न भाषा कठरु७णि नम८द्र जम८ग्न ८गोघ्नशश्itडन्न हिङ्कट्टे श्झ णिङ्ग। बांक्षांतःि न नििश्t५ चiविफूड श्रेब्रा ५८क । ५डे अtबाब नग्न रहेrङ बर्रुमान गभद्र *र्षfख ०४२छैौ cरूफू cजाििठििर्वश्र१ कईक नब्रिवृहे इहेब्रांtझ् । हेशtनग्न मtषा ••vप्रैौ भाण शूनब्रांज cनौब्रजणtड rष्ठrांराउँन कब्रिब्रॉtइ ; च्द्रयलिहैeणि अtब्र दिठौन्नदtब्र शूहैिtभtsत्र श्छ नारे। भूभएकळूद्र ‘कक्र' द॥ गणनब७गभद्रि बमगमार्ग ५कविष मtर । cकांनणै बुखांडांग (elipse), ८कांनtी ८क्रन्गै (parabola), cकांनौ वा ‘शऐ*ांब्रप्पाणा' (hyperbola ) *itथ भर्णनमांtर्न षिछब्र१ फरब्र । वनि७ तृङउ: देशांtबग्न नंडिदिषि ८कांन थकांब्र निद्रमथशांगैौब्र अखङ्कफ दगिब्रां विप्रध्ना रद्र न, उ४ाभि रेश ५रु थकांब्र श्ब्रि एहेंब्रां८इ cय, ऐझांtनब्र नभस्व शंछिदिशि ज उठ: cफ्फू*c** cनोब्रजनंtङइ लब्रिश्छिांदहांन जमtछ मांषाॉरूर्वt** पाँब्राँ निइबिउ रद्द । अच्बडिखि बूबाक्फूगरको cसिन९